nie dawniejszy
  • ani (nie)
    26.03.2010
    26.03.2010
    Dzień dobry,
    obecnie po ani (też) używa się czasownika z formie przeczącej. Czy kiedykolwiek w historii języka polskiego stosowano ten spójnik z czasownikiem w formie twierdzącej? Na przykład: „Nie trap się brakiem sukcesu ani zawierzaj pieniądzom” czy „Nie dotrą nigdy do bram raju ani też wejdą”. Może jest też jakaś różnica pomiędzy ani i ani też, jeśli chodzi o użytą formę czasownika.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Joanna Repec
  • Kiczkiczowaty. Dlaczego nie kiczowy?
    10.02.2016
    10.02.2016
    Szanowni Państwo,
    dlaczego przymiotnikiem od słowa kicz jest kiczowaty, a nie *kiczowy? Skąd taka prawidłowość?
    Za odpowiedź serdecznie dziękuję!
  • Wymienność niektórych zaimków i spójników synonimicznych nie zawsze dozwolona

    27.04.2024
    27.04.2024

    Szanowni Państwo,

    zastanawia mnie kwestia właściwego doboru spójników i zaimków w zdaniach, w których te wydają się funkcjonować wariantywnie. Chodzi mi na przykład o spójniki jakgdy oraz któregojakiego. Czy można posługiwać się nimi wymiennie, wedle uznania, czy może jednak zawierają jakieś subtelne różnice?

  • Z sienkiewiczowska – tak, z żeromska, z kochanowska – nie.
    15.10.2018
    15.10.2018
    Dzień dobry!
    Chciałabym zapytać, czy dopuszczalne jest użycie konstrukcji z żeromska, z kochanowska, na wzór [brzmi to] z sienkiewiczowska.

    Dziękuję bardzo za odpowiedź. A.B.
  • Dlaczego ciekawymi, a nie ciekawemi?
    21.11.2005
    21.11.2005
    Interesuje mnie, skąd się wzięła zamiana dawnej końcówki -emi w odmianie przymiotników, np. ciekawemi, innemi, na dzisiejszą końcówkę -ymi, np. ciekawymi, innymi, i jak się nazywa taki zabieg?
  • dlaczego Stambuł, a nie Istanbuł
    11.02.2014
    11.02.2014
    Dlaczego oficjalnie po polsku piszemy Stambuł? Po turecku to İstanbul, po niemiecku, włosku i angielsku – Istanbul, po francusku – Istanbul lub Istamboul, po hiszpańsku – Estambul. Co więcej – jeśli wierzyć książkom i encyklopediom – nazwa pochodzi od zniekształconych „po turecku” greckich słów εἰς τὴν πóλιν (eis ten polin) – a więc jej pierwszy człon wyraźnie jest samogłoskowy. Jedynymi językami poza polskim, w których jest forma dwusylabowa bez I, są chyba rosyjski, ukraiński i białoruski…
  • Dlaczego poszedłem, a nie poszłem?
    3.01.2006
    3.01.2006
    Dlaczego jedynie poprawną formą męską jest poszedłem?
    Dziękuję, Maria
  • ów, nie owy
    2.04.2013
    2.04.2013
    Szanowni Państwo,
    co językoznawcy sądzą o używaniu zaimka owy? Zawsze wydawało mi się, że prawidłowa forma to ów, podobno jednak w staropolszczyźnie forma owy także występowała. Czy w związku z tym można używać jej współcześnie jako równorzędnej z ów?
    Dariusz Binek
  • Archaizmy typu k’woli, k’niej w dawnych tekstach.

    27.07.2021
    27.07.2021

    Szanowna Poradnio,

    w starszych tekstach często pojawia się forma „k z apostrofem”, np.

    „Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,” albo „Z majestatu Trójcy Świętej, Tak sprawował poselstwo k’niej:”. Jaką funkcję pełniła ta forma i dlaczego zniknęła? Wydaje mi się, że była ona dość wygodna, bo skracała nieco wypowiedzi i dziwi mnie nieco, że zniknęła.


    Z poważaniem,

  • Dawny imiesłów

    6.02.2022

    W pewnych artykułach dotyczących gramatyki języka polskiego pojawia się określenie „imiesłów” dla, jak się zdaje, formy 3. os. czasu przeszłego trybu oznajmującego, obecnej w niektórych konstrukcjach, np.: „partykułom [(żeby i in.)] towarzyszy dawny imiesłów czasu przeszłego lub bezokolicznik [...], np. chcę, by wysłał list”; „Forma imiesłowowa [czasu przyszłego złożonego] (będzie robił)”. Skąd takie nazewnictwo? Wszak forma ta nie przypomina ani imiesłowów współczesnych, ani historycznych.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego